De Redfieldratio

Het werd eerder reeds vernoemd: de redfieldratio. Een belangrijke factor die ons gaat helpen bij het bestrijden van algen. Er bestaan verschillende soorten algen. De meest voorkomende algen in ons aquarium zijn de blauwe, groene en stikstofalgen. Stikstofalgen treden zoals het woord het zelf al zegt op wanneer we een extreem hoge concentratie aan anorganische stikstof in ons aquarium aantreffen. In een aquarium dat in balans is komt zoals we in het vorige stukje reeds hebben gezien nauwelijks ammoniak of nitriet voor. De anorganische stikstof in ons aquarium vinden we dus terug onder de vorm van nitraat. Stijgt de nitraatwaarde richting 50 mg/l? Dan hebben we een verhoogd risico op stikstofalgen.
Blauwe en groene algen zijn jammer genoeg een stuk lastiger. Bovendien bestaan er verschillende soorten van deze algen. Wanneer we nu naar de voedingstoffen kijken die deze bacteriën nodig hebben zien we dat blauwe algen vooral fosfor nodig hebben (komt in ons aquarium voor als fosfaat) en dat de groene algen vooral stikstof nodig hebben (het nitraat in ons aquarium dus). Volgens de wet van liebig zal het element dat het minst aanwezig is de groei bepalen. Gelukkig staan er ook nog planten in ons aquarium die ook wel wat nitraat en fosfaat lusten! Als we kijken naar de verhoudingen waarin planten deze elementen nodig hebben komen we uit op een verhouding van 16:1 nitraat:fosfaat. Dit is de redfieldratio: het quotiënt van de nitraat en fosfaatconcentratie die in het ideale geval gelijk is aan 16. In de praktijk blijkt dat algenproblemen uitblijven zolang we niet meer dan 6 van deze redfieldratio afwijken. We streven dus een redfieldratio na van 10 tot 22. Onder de 10 hebben we een verhoogd risico op blauwalgen. Boven de 22 hebben we een verhoogd risico op groene algen. Deze verhoudingen gaan over de molverhoudingen. Jammer genoeg lezen we de meeste testsetjes af in mg/l. We moeten dus de molaire massa van de nitraten en fosfaten in rekening brengen. Het quotiënt hiervan is bij benadering 1,5. We kunnen de redfieldratio dus uitrekenen als volgt: 1,5 * Nitraatwaarde / Fosfaatwaarde.

Let op: er zijn veel redfieldratiotabellen op internet te vinden die geen rekening houden met deze molverhoudingen. Tabellen waarbij deze redeneerfout gemaakt werd, zijn onbruikbaar!

Met deze regel in het achterhoofd kunnen we nu berekenen hoeveel water we best verversen. En weten we ook of we nitraatverwijderende of fosfaatverwijderende filtermaterialen moeten gebruiken. Maar er zijn ook nog andere parameters van belang waar we rekening mee dienen te houden tijdens het waterverversen. Om niet telkens een hele middag te moeten zitten rekenen heeft de aquariumfluisteraar de berekeningen in een Visual Basic Express geprogrammeerd. Anders dan andere rekenprogrammaatjes die je op internet kan vinden, houdt dit rekenprogramma niet alleen rekening met de waterwaarden in het aquarium, maar ook met de waterwaarden van het leidingwater! Lees in een van de volgende artikelen verder over deze waterverversingsapplicatie.

Gebruik je nog steeds de oude versie van dit programma? Let dan wel op: het is vaak niet mogelijk om met waterverversingen alleen waterwaarden in orde te krijgen. Deze waterverversingen dienen alleen om snel de waterwaarden toch al zo goed mogelijk te maken. Hiernaast moeten we er ook voor zorgen dat het aquarium weer in evenwicht komt. Dit kan bereikt worden met de instructies die werden gegeven in het hoofdstuk over het controleren van het aquariumwater. Als je de adviezen die daar beschreven staan niet toepast of op geen enkele andere manier het evenwicht probeert bij te sturen, heeft het gebruik van deze software ook geen zin. De nieuwe versie daarentegen geeft ook advies over hoe je het evenwicht in het aquarium ook verder kan bij sturen maar concentreert zich vooral op het nitraat en fosfaat-evenwicht. Het zelf bekijken van de andere parameters blijft dus sterk aangeraden!